محمدصادق شبانی رییس مرکز تدوین،تنقیح و تطبیق قوانین و مقررات بازار سرمایه درباره بند (چ) ماده ۳۶ قانون احکام دائمی توسعه کشور به خبرنگار پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) گفت: به موجب این بند، سوابق انظباطی و کیفری مدیران و اشخاص تحت نظارت سازمان بورس قابلیت انتشار دارد و باید منتشر شود.
وی در پاسخ به این پرسش که بند (چ) ، چه سوابقی را شامل میشود، افزود: مهمترین بعُدی که قابلیت افشا دارد و شاید جالب توجه باشد، سوابق کیفری و انظباطی مدیران و اشخاص تحت نظارت نهادهای مالی، ناشران و تشکل های خود انتظام است.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا انتشار سوابق، آثار سوئی هم برای بازار سرمایه به همراه دارد؟ اظهار کرد: نخست اینکه، انتشار مبنی بر سوابقی است که توام با صدور رای قطعی بوده و در مراحل مختلف رسیدگی به آن صورت گرفته و احراز شده که جُرم یا تخلف انجام شده است. دوم اینکه، انتشار براساس ضریب اهمیت است، به این معنا که درجه بندی برای آن صورت میگیرد.
شبانی اضافه کرد: رنگ بندی در این زمینه پیش بینی شده و به طور قطع، همه سوابق و تخلفات و جرایم در یک رده دیده نخواهد شد و برای مردم ملموس است که در چه سطحی بوده است.
وی تصریح کرد: برخی از تخلفاتی که دارای ضریب اهمیت کمتری بوده افشای آنها منوط به تکرار است و این موضوع از افشای مواردی که ممکن است ضرورت نداشته باشد، پیشگیری میکند.
رییس مرکز تدوین،تنقیح و تطبیق قوانین و مقررات بازار سرمایه، در ادامه صحبتهای خود اظهار کرد: به نظر میرسد که پیشبینی قانون بیش از اینکه تمرکز بر مجازات افراد متخلف داشته باشد، قصد و هدف آن پیشگیری و بازدارندگی از ارتکاب تخلفات و جرایم در حوزه بازار سرمایه بوده است.
وی عنوان کرد: به طور قطع، مدیران فعال در حوزه بازار سرمایه به منظور حفظ اعتبار خود و همچنین درج پیشینه سوء در پایگاه اطلاعاتی مربوطه، سعی میکنند که مرتکب تخلف نشوند و از تکرار آن پرهیز و در حوزههایی که ممکن است مواجه با ارتکاب جرم و یا تخلف باشد، دقت بیشتری کنند.
به گفته این مسئول مربوطه؛ به نظر میرسد که این امر میتواند ارزیابی خوبی در انتخاب مدیران سالم و دارای سابقه خوب باشد. اجرای این حکم قانونی علاوه بر اینکه بازدارنده است و از ارتکاب تخلف یا جرم از سوی مدیران پیشگیری میکند، به انتخاب مدیران شایسته و بدون سوابق سوء در بازار سرمایه هم کمک خواهد کرد.
شبانی ادامه داد: در حوزه سوابق کیفری موضوع مربوط به صدور رای قطعی کیفری از سوی دادگاههای صالح است و البته ناظر به جرایمی است که مرتبط با مسئولیت مدیران بوده و در حوزه تخلفات و سوابق انظباطی، انتشار مربوط به احراز موضوع به موجب آرای قطعی است که مراجع انظباطی بازار سرمایه رای صادر میکنند که در نهایت منجر به صدور رای قطعی میشود.
رییس مرکز تدوین،تنقیح و تطبیق قوانین و مقررات بازار سرمایه یادآور شد؛ اشخاصی چون مدیران، اشخاص تحت نظارات، ناشران اوراق بهادار، نهادهای مالی و تشکلهای خود انتظام مشمول این حکم قانونی میشوند.
وی خاطرنشان کرد: گاهی مجازاتها بازدارنده نیست و با توجه به اقتضاعات بازار سرمایه، ممکن است محکومیت فرد به جریمه نقدی و یا برخی محرومیتها و یا گاهی محکومیت به حبس از سوی دادگاهها، منجر به جلوگیری از تخلفات اشخاص نباشد.
شبانی گفت: اما موضوعی که بسیاری از کشورها و بسیاری از بازارهای سرمایه در دنیا از آن استفاده کردند، و نتیجه موفقی را به همراه داشته است، مکانیزم و یا فرایند افشا به عنوان ابزاری برای اینکه فرد با دقت بیشتری در این حوزهها فعالیت و از ارتکاب به جرم و یا تخلف اجتاب کند، بسیار کمککننده است.
وی در ادامه با اشاره به اینکه قانون مجازات اسلامی جرایم را به ۸ دسته تقسیم کرده است، عنوان کرد: جرایم در ۳ دسته رنگ مشکی، قرمز و نارنجی قرار گرفته که مشابه این موضوع در حوزه تخلفات هم وجود دارد.
به گفته رییس مرکز تدوین،تنقیح و تطبیق قوانین و مقررات بازار سرمایه، تخلفات به واسطه درجه بندی که موضوع جدیدی در بازار سرمایه است در ۶ درجه قرار گرفته و این ۶ درجه هم در ۴ رنگ مشکی، قرمز، نرنجی و زرد تعریف شده است.
وی هدف از این رنگ بندی و درجه بندی را آشنایی عموم مردم و فعالان بازار سرمایه با سطح اهمیت تخلف و جلوگیری از بیعدالتی و یا اجحاف در حق مدیرانی که ممکن است تخلفی با ضریب اهمیت کمتری مرتکب شوند، اعلام کرد.
شبانی افزود: تشخیص تخلف و اینکه چه مجازاتی در نظر گرفته میشود، براساس دستورالعملهایی است که در بازار سرمایه و با تصویب هیات مدیره سازمان بورس مبنای عمل قرار گرفته و به موجب آن، اشخاص و افراد محکوم به محکومیت انظباطی شدهاند.
وی با اعلام اینکه انتشار سوابق با رنگ بندی و درجه بندی مختلف انجام شده است، اظهار کرد: در حوزه جرایم ۸ درجه وجود دارد که به موجب قانون، درجههای ۷ و ۸ که اغلب جرایم حوزه بازار سرمايه در همین درجه قرار میگیرد، با رنگ نارنجی منتشر میشود.
رییس مرکز تدوین،تنقیح و تطبیق قوانین و مقررات بازار سرمایه بیان کرد: رنگ قرمز شامل درجههای ۵ و ۶ است و سطح اهمیت میانه را دارد و جرایمی که غالبا مجازاتهای سنگین دارند نیز در درجههای ۱، ۲، ۳ و ۴ قرار گرفته و با رنگ مشکی منتشر میشود. این درجهبندی در حوزه تخلفات هم وجود دارد و با ۶ درجه و ۴ رنگ براساس سطح اهمیت نشان داده میشود.
وی گفت: درجه ۶ با رنگ زرد، درجه ۴ و ۵ با رنگ نارنجی، درجه ۲ و ۳ با رنگ قرمز و درجه یک با رنگ مشکی منتشر میشود. اینکه این درجه بندی چه مجازاتهایی را در بر میگیرد، مفصل است که بخشی در دستورالعمل مرتبط با بند چ ماده ۳۶ منعکس شده است.
شبانی توضیح داد: برای اولین بار در بند (ز) ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه، پیش بینی شد که علاوه بر ضمانت اجراهای کیفری و انظباطی که برای هر جرم و یا تخلف مدیران اشخاص تحت نظارت پیش بینی میشود، این سوابق به موجب قانون منتشر شود. این حکم به طور مجدد در بند (چ) ماده ۳۶ قانون احکام دائمی تکرار و منوط به این شد که ترتیبات اجرایی آن از سوی شورای عالی بورس و اوراق بهادار به تصویب برسد.
وی عنوان کرد: در حال حاضر با تصویب آن پیش بینی شده که در چه شرایطی و با چه ترتیبی این سوابق منتشر و در دسترس عموم قرار گیرد.
به گفته رییس مرکز تدوین،تنقیح و تطبیق قوانین و مقررات بازار سرمایه؛ با توجه به اینکه انتشار به صورت عمومی است، به موجب قانون و دستورالعمل مربوطه، پیش بینی شده پایگاه اطلاعاتی و تارنمایی در دسترس عموم باشد که سوابق مدیران در آن منتشر شود. همچنین این دستورالعمل تا ۳ ماه پیش بینی کرده که سازمان بورس پایگاه مربوطه را راه اندازی و سوابق منتشر و در دسترس عموم قرار گیرد.