منظور از درصد شناور آزاد چیست؟

هر چند که در حالت کلی می توان گفت که تفاوت های قابل توجه و پر اهمیتی در مورد شرکت های بورس و فرابورس وجود ندارد، اما نمی توان این مورد را انکار کرد که ریسک سرمایه گذاری در بازار فرابورس نسبت به بازار بورس بیشتر است، چرا که شرکت ها هرچه کوچکتر می شوند ریسک بیشتری برای سرمایه گذاری می طلبند. شرکت هایی وارد بازار فرابورس شده اند که شرایط لازم برای ثبت در بازار بورس را نداشته اند.

محل های مختلف در بازار بورس چیست؟

بازار اول بورس
بازار دوم فرابورس
بازار سوم فرابورس
بازار پایه
ابزارهای نوین ( مانند: اوراق مشارکت، اوراق امتیاز و …)

همان گونه که در لیست بالا مشاهده می کنید، شرکت ها به روش ها و محل های مختلفی می توانند وارد بازار سرمایه شوند. نکته جالب توجه این جاست که هر چه از ابتدای لیست (بازار اول بورس) به انتهای لیست ( ابزارهای نوین) نزدیک شویم شرکت های کوچکتر و با ریسک بیشتری در لیست این بازارها مشاهده می شود.

بازار پایه از پر ریسک ترین محل های سرمایه گذاری است به این معناست که در این بازار شرکت ها نقدینگی لازم و کافی برای خرید و فروش ندارند ( قدرت نقدینگی از مهم ترین فاکتورهایی است که در خرید یک سهم باید به آن توجه کرد) و سرمایه گذاری و خرید و فروش مبتنی بر مذاکره صورت می گیرد. به عبارت دیگر فروشنده باید به دنبال کسی باشد که آن سهم را از او بخرد و یا بر عکس کسی را پیدا کند که حاضر باشد سهمش را به او بفروشد.  ابزارهای نوین قوانین و مشخصه های متفاوتی نسبت به چهار دسته دیگر دارد و به همین دلیل در مباحث بازار بورس نمی گنجد.

چگونه سهام شناور آزاد را محاسبه کنیم؟

برای محاسبه سهام شناور آزاد باید ابتدا ترکیب سهامداران را بررسی کرده و سپس تعداد سهامداران راهبردی را تعیین کنیم. وقتی تعداد این سهامداران را بدانیم و از کل سهامداران کم کنیم، می‌توانیم به تعداد سهام شناور آزاد و درصد آن به کل سهام شرکت دست‌یابیم.

شناوری سهم چه اثری بر قیمت سهم و تصمیم سهامداران دارد؟

در بسیاری از بورس‌های دنیا، شرکت‌هایی که شناوری کمتر از ۲۵ درصد دارند، از فهرست شرکت‌های بورسی حذف می‌شوند. دلیلش هم این است که اگر شرکتی مایل نیست حداقل یک چهارم سهامش را به مردم بدهد پس نباید در بورس وجود داشته باشد. در نقطه مقابل، اگر سهمی شناوری زیادی داشته باشد، زودتر و سریع‌تر عرضه می‌شود. در نتیجه، تعداد سهامداران مردمی بیشتر می‌شوند و امکان دست‌کاری قیمتی توسط تصمیم گیرندگان شرکت کاهش می‌یابد. اما اگر شرکتی شناوری کمی داشته باشد، توسط مدیران و سهامداران راهبردی می‌تواند به سمت اهداف مدنظر آن‌ها هدایت شود. اگر سهام شناور آزاد کم باشد با سرمایه کم می‌توان قیمت آن را در دست گرفت و افزایش یا کاهش کاذب در آن ایجاد کرد و با شایعات سهام‌داران آن را فریب داد یا افراد را ترغیب به خرید آن کرد. در شرکت‌هایی با سهام شناوری بالا به‌راحتی نمی‌توان معاملات سهام را تحت تاثیر قرارداد. در چنین شرکت‌هایی حجم بالای معاملات و سهام‌دارانش مانع از نوسانات زیاد سهم می‌شود
هرچه شرکت شناوری بالاتری داشته باشد، افزایش قیمت آن به سرمایه بیشتری نیاز دارد. مثلا اگر دو شرکت با شناوری ۵۰ درصد و ۲ درصدی را با هم مقایسه کنیم، شرکت اول برای تغییر قیمت به سرمایه بیشتری نیاز دارد. اما شرکت دوم با سرمایه کمی صف خرید می‌شود و رشد قیمتی پیدا می‌کند.

به زبان ساده، زمانی که تعداد بیشتری از سهام، آماده‌ عرضه باشند رشد قیمت با تاخیر همراه خواهد بود. در هنگام عرضه و تشکیل صف فروش نیز شرکت با شناوری بالا، چون عرضه کنندگان بالقوه بیشتری دارد سریع‌تر صف فروش می‌شود. درصد سهام شناور آزاد به‌عنوان عامل اثرگذار بر افزایش نقد شوندگی، عمق و کارایی بازار مطرح می‌شود.

اگر به‌تازگی با بازار سهام آشنا شده‌اید، بهتر است سهامی را برای سرمایه گذاری انتخاب کنید که شناوری متعادل داشته باشد. برای به دست آوردن شناوری متعادل، کافی است میانگین سهام شناور شرکت‌های بازار را محاسبه کنیم و هر چه شناوری سهم موردنظر ما به این میانگین نزدیک‌تر باشد، شناوری متعادل‌تری دارد. سهم‌های کوچکی که سهام شناور آزاد کمی دارند بهترین سهم برای سفته‌بازها محسوب می‌شوند تا به‌راحتی و با سرمایه کم، روی آنها اثر بگذارند.

آیا میزان سهام شناور ثابت می‌ماند؟

همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، سهام شناور، قابلیت نقد شوندگی بالایی دارد. میزان این سهام شناور، ثابت نیست. چون ممکن است سهامداران اصلی شرکت در هنگام رشد قیمت سهم، آن را در بازار بفروشند و به همین علت میزان سهام شناور خود را در بازار کاهش دهند. اگر خریدار خرد نیر تصمیم بگیرد با یک یا چند کد سهامداری، سهام را با حجم عمده خریداری کند شناوری سهم کاهش می‌یابد. شرکت‌های بورسی و فرابورسی در دوره‌های سه ماهه، درصد سهام شناور خود را روی سامانه کدال منتشر می‌کنند.

بهترین میزان سهام شناور آزاد چند درصد است؟

حداقل مقدار سهام شناور آزاد شرکت‌ها می‌تواند ۵ درصد باشد. اما در واقع برای این مقدار، حداکثری وجود ندارد. چون یک سهامدار عمده می‌تواند کلیه سهام خود را با رعایت ضوابط و شرایط خاص در قالب عرضه خرد در بازار به فروش برساند و به همین ترتیب میزان شناوری سهام شرکت را افزایش دهد. تجربه نشان داده، هر چه این درصد به میانگین شناوری نزدیک‌تر باشد، متعادل‌تر است. طبق آخرین گزارش‌ها، درصد میانگین شناوری چیزی حدود ۲۱ درصد برای شرکت‌های بورسی و فرابورسی است.

شاخص شناور آزاد چیست؟

در این شاخص، هر سهم بر اساس سهام شناوری که دارد روی شاخص تاثیر می‌گذارد. دلیل اهمیت شاخص شناور به این خاطر است که تاثیر گذاری هر سهم، بر مبنای میزان اثرگذاری سهام قابل معامله‌ شرکت در بازار سهام محاسبه می‌شود. به همین دلیل، قابلیت تحلیلی بالایی دارد و خاصیت توضیح کنندگی آن می‌تواند اتفاقات بازار سرمایه را کاملا پوشش دهد.

شناوری چه اثری بر حباب قیمتی دارد؟

ارتباط نزدیکی بین سهام شناور آزاد شرکت و حباب قیمتی وجود دارد. در حالت کلی، شرکت‌های با سرمایه پایین، پتانسیل بالایی برای رشد قیمتی در آینده دارند. ولی میزان ریسک این شرکت‌ها نیز بالا است. درواقع باید گفت که تغییرات سود در شرکت‌های با سرمایه کمتر، زیاد است. این فرایند برای شرکت‌های بزرگ‌تر برعکس است. یعنی پتانسیل کمتر و از طرفی ریسک کمتر. حالا در نظر بگیرید که هر سرمایه‌گذار باید با توجه به سطح ریسک‌پذیری خود این شرکت‌ها را انتخاب کند.

سهام شناور آزاد

بازار سرمایه به‌عنوان یکی از مهم‌ترین گزینه‌های سرمایه گذاری، جایگاه مناسبی برای جذب سرمایه‌ها به شمار می‌رود. سرمایه گذاران با در نظر گرفتن درجه ریسک‌پذیری و بازدهی مورد انتظار، سهام موردنظر خود را انتخاب می‌کنند. درنتیجه بازارهای سرمایه باید کارایی لازم را برای جذب سرمایه گذاران و تامین منابع مالی و درنتیجه تخصیص بهینه منابع جهت بازدهی بیشتر آن‌ها داشته باشند. یکی از مشکلات بازارهای در حال توسعه ازجمله بورس تهران، وجود سهام شناور پایین است. پایین بودن میزان سهام شناور آزاد امکان دست‌کاری قیمت توسط معامله گران بزرگ را افزایش می‌دهد و می‌تواند منجر به اتفاقات خطرناکی نظیر گمراهی بازار و تشکیل حباب قیمتی گردد که درنهایت باعث کاهش اعتماد سرمایه گذاران به بازار سرمایه می‌شود. این اتفاق، کارایی و عمق بازار سرمایه را کاهش می‌دهد. متاسفانه اکنون در برخی از شرکت‌های بورس تهران، میزان سهام قابل معامله در بازار محدود شده و همین نکته، ریسک احتمال قیمت سازی و سو استفاده از این مسئله را افزایش داده است. این پدیده در مورد شرکت‌های تازه‌وارد به بورس شدیدتر است. چون به خاطر نبودن اطلاعات تاریخی، زمینه گسترش شایعه‌های بی‌اساس و رشد حباب گونه قیمت سهام به میزان بیشتری فراهم می‌شود.

دلیل اصرار بر رعایت حداقل میزان سهام شناور آزاد، کارایی کارکردهای بازار است. درواقع بورس کشورهایی که از میزان سهام شناور کمتری برخوردار هستند عمق کمتری دارد و بسیار شکننده است. باید یادآوری کرد که سهام شناور، تقریب خوبی از عرضه واقعی سهام است. اگر سهام شناور شرکتی بالا باشد، بازار سهم آن نقدتر، نوسان قیمت آن پایین‌تر و درنتیجه ریسک سرمایه گذاری کمتر خواهد بود. همین موضوع باعث افزایش تقاضا می‌شود. بورس تهران نیز چندی است که به محاسبه و انتشار ضریب سهام شناور آزاد شرکت‌های پذیرفته شده‌اش می‌پردازد. این ضریب، نشانگر تسلط سهامداران استراتژیک به این بازار است. به عبارت دیگر سهامداران عمده که عموماً دولتی یا شبه دولتی هستند، بیش از ۷۰ درصد بازار سهام ایران را در اختیار دارند. همان طور که کمی قبل با هم گفتیم، در بسیاری از بورس‌های دنیا شرکت‌هایی که کمتر از ۲۵ درصد سهام آن‌ها شناور آزاد باشد، از فهرست شرکت‌های بورسی حذف می‌شوند. در صورت اعمال این معیار در بورس اوراق بهادار تهران باید بیش از ۵۰ درصد شرکت‌های بورس از فهرست شرکت‌های پذیرفته شده حذف شوند.